Universiteti i Charles në Pragë
Gjatë viteve 1300, studentët e Universitetit Charles fillimisht studionin artet dhe më pas përparuan në 1 nga 3 disiplinat e tjera (ligj, teologji dhe mjekësi). Teologjia u konsiderua si më e rëndësishmja. Popullsia studentore ishte e larmishme dhe klasat mësoheshin në latinisht. Çekët përbënin vetëm 25% të të gjithë studentëve.
Gjatë gjithë epokës kaotike të reformës Hussite, gjatë fillimit të viteve 1400, politikat në universitet u ndryshuan për t’u dhënë fuqi më të madhe studentëve çekë. Shumë profesorë dhe studentë të huaj u larguan nga Praga dhe krijuan universitetin e parë në Gjermani në Leipzig për të kundërshtuar këtë. Nacionalistët çekë e festuan këtë si një fitore mbi jo-çekët, por politikat e reja e çuan Universitetin e Charles nga të qenit një qendër mësimi evropiane në një institucion provincial.
Gjatë viteve 1600, universiteti kryesisht protestant iu prezantua jezuitëve. Megjithatë, gjatë viteve 1780, Jozefi i Dytë (Perandori Habsburg) hoqi qafe jezuitët, ndryshoi gjuhën e mësimdhënies në gjermanisht (nga latinishtja) dhe hapi universitetin për jo-katolikët. Çekët nuk ishin të lirë të mësonin gjuhën e tyre amtare deri në vitin 1882. Kjo ishte kur universiteti u nda në 2 qendra të ndryshme (qendra gjermane u mbyll në 1945).
Këto ditë, Qyteti i Vjetër ende jeton një ekzistencë të dyfishtë si një kampus universitar dhe një qendër tregtare. Megjithëse tezgat e suvenireve mund t’i kufizojnë ato në pjesën e jashtme, shumë ndërtesa kanë klasa që pedagogët i kanë përdorur për qindra vjet. Shumë nga oborret më të fshehura në Qytetin e Vjetër u kanë ofruar studiuesve çekë 2 nevojat e tyre më jetike: hapësirë për diskutime frymëzuese dhe birrë të mirë.
Përgjithmonë një pikë qendrore për mendimin politik çek, Universiteti Charles ka nxitur revolucione dhe telashe. Ja ku Jan Hus kërkoi reformën e Kishës; Intelektualët universitarë shkaktuan kryengritjet e 1848 dhe 1618 dhe, gjatë kohëve moderne, studentët u mblodhën kundër regjimeve fashiste në 1968, 1948 dhe 1939. Gjermanët mbyllën çdo universitet çek gjatë Luftës së Dytë Botërore. Më pas, komunistët pushuan nga puna profesorët që nuk i përmbaheshin linjës së tyre partiake dhe i zëvendësuan me aplikantë të përzgjedhur në varësi të formimit të klasës, në kundërshtim me aftësitë e tyre. Në nëntor të vitit 1989, Revolucioni Kadife, i cili dëboi komunistët nga pushteti, filloi si një protestë studentore.
Pas vitit 1989, ndërsa shumë profesorë u kthyen në klasat e tyre, sistemi arsimor ende nuk ka lëvizur nga tradita e regjimeve fashiste. Që në fillim, nxënësit udhëzohen të mësojnë përmendësh në vend që të mendojnë lirshëm; njohuritë vlerësohen nga faktet dhe jo nga ndonjë aftësi për t’i shfrytëzuar ato. Edhe në nivelin e diplomës, studentët rrallë guxojnë të sfidojnë mendimin e profesorit.
Universiteti Charles ende arrin të tërheqë studentët më të mirë sllovakë dhe çekë. Ashtu si në shumicën e Evropës, arsimi universitar është falas në Republikën Çeke dhe strehimi për studentët subvencionohet shumë. Ju mund të mendoni se pranimi falas duhet ta bëjë arsimin më tërheqës për studentët me prejardhje më pak të pasura; megjithatë, kjo shpesh nuk është kështu. Pa para të mjaftueshme të investuara në sistemin arsimor, shteti nuk ka mjete për të ndërtuar më shumë shkolla. Kërkesa, pra, tejkalon ofertën, kështu që vetëm 33% e atyre që aplikojnë në gjimnaz (shkollë të mesme) pranohen dhe vetëm 50% e aplikantëve në universitet pranohen. Studentët nga familjet me arsim të lartë zakonisht ecin më mirë në këtë sistem, duke zgjedhur studentët pasi të mbushin moshën 10 vjeç.
Mësuesit paguhen keq (madje edhe profesorët universitarë me detyrë nuk ia dalin mbanë) dhe bibliotekat mbeten të pafinancuara. Si rezultat, edhe studentët kanë lobuar për futjen e tarifave të moderuara, përmirësimin e aksesit në arsim dhe lejimin e profesorëve të shpenzojnë kohë të reduktuar duke bërë punë anësore dhe më shumë kohë për kërkimin dhe përgatitjen e leksioneve. Në fund të fundit, fati i tarifave të shkollës është në duart e politikanëve, të cilët shpesh më shumë i kushtojnë vëmendje disponimit të publikut sesa pikëpamjet e mësuesve dhe studentëve.
