Josefov: Joodse wijk wandeling
De tour start bij het Rudolfinum en eindigt op het oude stadsplein.
Al vanaf de 10de eeuw begonnen Joden zich te vestigen in Praag en in 1254, na een reeks van verwoestende pogroms, werd de minderheidsgroepering samengepakt en beperkt tot de kleine getto van Josefov. Ze mochten deze tot 1848 niet uit. Door de eeuwen heen bleef Josefov een podium voor keiharde antisemitische opstanden zoals het bloedbad op paaszondag in 1389 waarbij 1500 joden werden vermoord.
De Joodse wijk, voorheen een wirwar van straatjes en scheve gebouwen, vertelt vandaag de dag een heel ander verhaal. Het is geen toeval dat de merkgerichte designer straat Pařížská deze naam heeft, tussen 1893 en 1913 werd er veel van de oude wijk van Josefov afgebroken zodat de straten gereconstrueerd konden worden zoals die in de Franse hoofdstad.
Dit wil niet zeggen dat Josefov’s pre 19e-eeuwse geschiedenis volledig van de grond is weggevaagd. Het is de thuisbasis van de Oude Joodse Begraafplaats, de oudste in Europa. Er zijn ook een aantal oude synagogen in de omgeving en een paar overgebleven door lampen verlichte gangen en steegjes. Deze worden vaak stil als de avond valt en als je er doorheen wandelt kun je het schrikbeeld van Franz Kafka of de monsterlijke joodse folklore legende van de Golem helemaal voorstellen.
1. Het Rudolfinum, thuisbasis van het Tsjechisch Filharmonisch Orkest, werd voltooid in 1884 en vernoemd naar Rudolf, kroonprins van Oostenrijk. Naast de weelderige Dvořák Hall, beroemd om zijn fijne akoestiek, staat het Rudolfinum ook bekend om de figuren van beroemde componisten die boven op het dak staan. Er is een beroemde Tsjechische novelle getiteld Mendelssohn is on the roof wat het verhaal vertelt van twee Tsjechische arbeiders die de opdracht kregen van de nazi’s om een standbeeld van de joodse componist Felix Mendelssohn te verwijderen. Per ongeluk trokken ze het idool van Hitler, Richard Wagner, naar beneden. De reden? Hij had de grootste neus.
2. Met het Rudolfinum aan je linkerhand en het Vltava achter je, steek je (in de korte tijd dat de groene man dit toestaat) Križnovická over en ga je naar Josefov op Široká. Aan je linkerhand vind je nu de muren van de Oude Joodse Begraafplaats. Als je geen tijd hebt voor een rondleiding zorg er dan voor dat je een kijkje neemt door één van de gaten in de muur om een blik te werpen op de rommelige grafstenen. Vanwege de ruimtebeperkingen in dit kleine toegewezen gebied werden er soms 12 lichamen boven op elkaar begraven.
3. Als je verder wandelt langs Široká zul je uitkomen bij de Pinkas Synagoge, hierin ligt ‘Memorial 77.297’, ontworpen en gegraveerd door Václav Boštík en Jiří John ter nagedachtenis aan alle Joodse slachtoffers van de Holocaust uit Bohemen en Moravië. De Pinkas synagoge is ook één van de verkooppunten waar je toegangskaartjes kunt kopen voor de oude gebieden en musea van Josefov, hoewel de entreeprijs vrij hoog ligt en je wellicht besluit je geld te besteden aan een aantal pilsjes.
4. Vanaf de Pinkas synagoge neemt een bocht naar links je mee naar het einde van Široká en het begin van Maiselova waar je de Maisel synagoge kunt vinden. Dit is het gebouw waarin Hitler zijn ziekelijke museum wilde maken gewijd aan het uitgestorven Joodse ras. Natuurlijk is dit nooit gebeurd en vandaag de dag doet het gebouw dienst als een eervol Joods museum. De synagoge is twee keer herbouwd, één keer na een brand in 1689, en opnieuw in 1893. Wandel nu drie blokken verder langs Široká.
5. Vanwege de Moorse stijl zou je bijna denken dat de Spaanse synagoge een moskee is. Het interieur van het gebouw is iets om niet te missen, het pièce de resistance is de almachtige vergulde koepel. František Škroup, componist van het Tsjechische nationale volkslied, was hier de organist in het midden van de 19e eeuw. Het Franz Kafka beeld buiten (uitgevoerd in een zeer kafkaëske stijl) kan gemakkelijk worden aangezien voor het werk van de Tsjechische rebel kunstenaar David Černý. Maar het is gemaakt door een andere Tsjechische beeldhouwer, Jaroslav Róna. Het is naar verluidt een droom die Kafka ooit had, hoewel Róna nooit zijn mening heeft uitgesproken over de achterliggende betekenis. Kafka is natuurlijk één van de grote literaire helden van Praag en hij dankt dit aan zijn vriend Max Brod die het verzoek van Kafka negeerde om na zijn dood al zijn manuscripten te verbranden.
6. Ga naar het noorden van het plein langs Dušni waar je al snel de St. Simon en St. Jude kerk zult zien die gebouwd werd tussen 1615 en 1620 door de Boheemse broers. Er wordt gezegd dat het kerkorgel, gebouwd in 1724 door Andreas Wambesser, door zowel Wolfgang Amadeus Mozart als Joseph Haydn werd bespeeld. Samen met de kerk was het ooit een ziekenhuis en de eerste anatomie collegezaal van Praag. Als je tegen deze tijd op zoek bent naar een drankje en een hapje probeer dan het uitstekende Spaanse La Casa Blů die je zult vinden als je naar Bilkova gaat.
7. Als je nog kracht hebt om door te gaan, sla dan vanuit St. Simon en St Jude kerk rechtsaf en loop direct naar het noorden naar Dušni totdat je de rivier bereikt. Over de Vltava aan je linkerhand vind je Čechův brug, een constructie uit het begin van de 20e eeuw gemaakt van ijzer en steen en vernoemd naar de schrijver Svatopluk Čech. Opvallende kenmerken van de brug zijn de Art Nouveau engelen die het aan elk uiteinde bewaken. Aan de overkant van de rivier zul je Letná park zien, een toevluchtsoord in de zomer voor bierliefhebbers en skaters, en ook de thuishaven van de heldere rode metronoom die eindeloos ver weg slingert tot aan de top van het plateau. Het vervangt wat er daarvoor stond tot 1962, een gigantisch stuk Stalinistische propaganda die uiteindelijk werd opgeblazen met behulp van 800 kilo dynamiet. Je kunt de video hiervan online bekijken. In 1996 gebruikte Michael Jackson dit gebied om een enorm standbeeld van zichzelf op te richten om reclame te maken voor zijn Europese tour.
8. Ga vanaf Dvořáko naar rechts en maak een wandeling naar Pařižká. Zoals eerder vermeld is deze straat de thuisbasis van de meeste designer winkels en je zult een gezonde portemonnee nodig hebben als je op zoek bent naar een nieuwe jas of ketting. Aan je rechterhand zul je de Oude nieuwe synagoge zien waarvan de zolder, zoals de legende vertelt, de thuisbasis is van de Golem, een monster gemaakt van klei door Rabbi Loew om de inwoners van de Joodse getto te beschermen tegen antisemitische aanvallen. Eten in het grijze nogal vorstelijk uitziende Oude synagoge restaurant is de moeite waard als je in een chique bui bent.
9. Als je de Pařižká eenmaal hebt uitgelopen, kom je aan bij het Oude stadsplein van Praag. Direct voor je ligt het oude stadhuis. Als de ruimte gevuld met bomen volgens jou niet echt op zijn plaats is dan heb je dit niet verkeerd gezien. Hier stond voorheen de rest van het stadhuis totdat het door de nazi’s aan het einde van de Tweede Wereldoorlog met de grond gelijk werd gemaakt. Alles wat er nu nog van het gebouw over is, is de toren waarop aan de ene kant de Astronomische klok te vinden is.
10. Direct aan je rechterzijde vind je St Nicolaas kerk die beschouwd wordt als een mooi voorbeeld van barokke architectuur. Tot 1901 was het grootste deel van de kerk niet zichtbaar want deze werd bedekt door een ander gebouw, Krenn House. Het interieur van de St Nicolaas is prachtig en geïnspireerd door de kapel van Parijs, St. Louis-des-Invalides. Hoewel de kerk oorspronkelijk een katholieke plaats van aanbidding was, werd de kerk later overgenomen door de Hussieten en na korte periode een Russisch-orthodoxe kerk en een opslagplaats te zijn geweest, kwam deze weer in Hussitische handen (en is vandaag de dag nog steeds in hun bezit).
Deze tour kun je zelf lopen (tour zonder gids), of we kunnen voor jou een professionele Nederlands-, Duits- of Engelssprekende gids organiseren. De gids kan deze wandeling zelfs aan je specifieke behoeften aanpassen, bijvoorbeeld het aanraden van een plek om te stoppen voor de lunch, maar ook een rivier cruise of tram als je moe bent van het wandelen enz. De gids kan je ophalen bij je hotel of je kunt regelen om hem/haar ergens in de stad te ontmoeten. E-mail ons je gegevens voor een prijsopgaaf.
