Kafka en Kundera – De Bekende Tsjechische Schrijvers

Franz Kafka

Hoewel Franz Kafka in Praag geboren en opgegroeid is, maakte de stad pas in 2004 (80 jaar na zijn overlijden) een eerbetoon aan zijn prestaties door het maken van een kenmerkend standbeeld in Dušní straat in Old Town. Kafka sprak vloeiend Tsjechisch maar Duits was zijn moedertaal en dit was de taal waarin hij besloot te schrijven. Veel geleerden beweren dat zijn eigenaardige werk moeilijk te begrijpen is in elke andere taal buiten zijn Duitse moedertaal. Als resultaat hiervan hebben de Tsjechen Kafka nooit echt als mede stadsgenoot gezien, maar dit weerhield een hele rits restaurants en café’s in het gebied waar hij woonde, Josefov (een Joods gebied dat veel door toeristen bezocht word) er niet van zijn naam te gebruiken om wat extra te verdienen.

Milan Kundera

De De andere Tsjechische literaire grote, Milan Kundera, maakte gelijksoortige problemen mee als Kafka. Veel van zijn werk is geschreven in het Frans omdat Kundera in Frankrijk woonde in de jaren zeventig.

Veel van zijn mede landgenoten zagen hem in een minder gewaardeerd licht zoals ze regelmatig doen met mensen die het moeilijke communistische tijdperk in hun land ontweken hebben. Kundera’s bekendste werk ‘De ondraaglijke lichtheid van het bestaan’ werd in 1984 uitgegeven maar kwam pas in 2006 in het Tsjechisch uit, mede doordat auteur niet tevreden was over eerdere vertalingen.

In oktober 2008 raakte de low profile schrijver verwikkeld in een media storm toen een Tsjechisch tijdschrift een stuk publiceerde wat beweerde dat hij een Communistische Informant was. Kundera sprak deze beschuldigingen heftig tegen.

Andere Tsjechische Literatuur Schrijvers

Om een beter idee te krijgen van de goede kwaliteit van de Tsjechische literatuur is het verstandig om wat ander, minder bekend, werk te bekijken. De Joodse gemeenschap aan het begin van de twintigste eeuw, welke omringd was met problemen, produceerde naast Kafka nog andere grote schrijvers. Hieronder vallen bijvoorbeeld Max Brod (welke opgedragen was om het werk van Kafka na zijn dood te vernietigen), Gustav Meyrink (wie ‘De Golem’ schreef) en Paul Leppin (wie ‘Severin’s Journey into the Dark’ schreef), wie beiden huiveringwekkende beschrijvingen schreven van de laatste dagen van het Habsburg Regime. Holocaust overlevenden zoals Arnošt Lustig en Jiff Weil, die eerste is nog steeds onderdeel van de rijke theater scène in Praag, hielden deze traditie hoog.

Kijk in dit genre ook uit naar politieke romans van Ivon Klíma, het revolutionaire werk van Ludvik Vaculík en de alternatieve gedichten van Jiřf Kolář, om er een paar te noemen.

Wie ook een speciale vermelding waar is is Jaroslav Hašek, wie wellicht het bekendste personage uit Tsjechische romans bedacht heeft: De goede Soldaat Švejk, uit het boek van dezelfde naam, geschreven in 1923. Het speelt zich af tijdens de Eerste Wereld Oorlog, de roman verteld het verhaal van Švejk, een militaire veteraan die zo enthousiast zijn orders exact volgt, dat vele om hem heen er niet zeker van zijn of hij op een slimme wijze probeert het machtige Austro-Hongaarse regime neer te halen of dat hij gewoon een sukkel is.

Tsjechen houden van de anti-establishment houding van de held van het boek en veel restaurants en publieke huizen refereren naar hem. Zowel de auteur als het personage hebben asteroïden die naar ze vernoemd zijn: 7896 Švejk en 2734 Hašek. De geschriften van de dissidente ex-president en toneelschrijver Václav Havel spreken ook nog steeds tot de verbeelding. Havel’s handelingen tijdens het communistische regime leidde frequent tot gevangenisstraffen. Later, tijdens meer voortvarende tijden, werden de brieven die hij aan zijn vrouw schreef in dit tijdperk uitgegeven als ‘Brieven aan Olga’.  Nadat hij stopte met zijn werk bij het kasteel van Praag heeft de schrijver weer een breed publiek gevonden nadat hij weer begon met schrijven.