The Malá Strana Walk

Het kan in het Engels dan wel vertaald worden als ‘Kleinere Stad’, maar laat je niet voor de gek houden – Malá Strana is één van de belangrijkste bezienswaardigheden van Praag.

Formeel opgericht als stad in 1257, groeide het snel tijdens het bewind van Karel IV, die de stad uitbreidde en de meest moderne vestingmuren bouwde. In de 16e eeuw kwam het gebied op uit de as van twee grote branden om één van Europa’s grote culturele centra te worden met een overvloed aan adellijke bewoners die hier naartoe verhuisden en een schat aan prachtige barokke kerken die in de omgeving werden gebouwd – het hoogtepunt is de spectaculaire St. Nicolaaskerk, gebouwd door drie generaties van de Dientzenhofer familie.

Toen het centrum van de politieke macht in de 17e eeuw verhuisde naar Wenen, verliet de adel de stad en was het gebied weer van de lokale ambachtslieden en arme mensen. Dit was echter een vermomde zegen, daar de bouwwoede van de 19e en 20e eeuw hier werd overgeslagen, waardoor het zijn historische karakter door de eeuwen heen heeft weten te behouden. En vandaag de dag, met een overvloed aan rode pannendaken, geplaveide straatjes, luxe Koninklijke paleizen en grote historische kerken, allen bewaakt door de prachtige Praagse Burcht, is Malá Strana één van de meest schilderachtige wijken van de Tsjechische hoofdstad … die toeristen enorm veel te bieden heeft.

Lengte: Circa 2 km (1.25 mijl). De wandeling, exclusief interieur attracties, duurt ongeveer 90 minuten.

Startpunt: Het uitkijkpunt van het kasteel. Hoe er te komen: Neem lijn A  naar het metrostation van Malostranská, vervolgens Tramlijn 22 naar ofwel Pražský hrad of Pohořelec, en loop naar het uitkijkpunt. Je zult eindigen bij de Karelsbrug.

Tussenstops: Je zult in de hele wijk geweldige cafés en restaurants vinden die lichte versnaperingen aanbieden, maar deze zijn voornamelijk gegroepeerd rondom Malostranské náměstí en direct langs Nerudova.

De onderstaande rondleiding kun je zelf wandelen (self-guided tour) of we kunnen een professionele Engelssprekende gids voor je organiseren. De gids kan deze wandeling zelfs op maat aanpassen aan jouw individuele behoeften, bijvoorbeeld een plaats aanbevelen om te stoppen voor de lunch, inclusief een riviercruise of tramritje als je moe bent van het lopen etc. De gids kan je ophalen bij je hotel of je kunt elkaar ergens in de stad ontmoeten. E-mail ons je details voor een prijsopgaaf.

1.  Praagse Burcht uitkijkpunt. De rondleiding begint net ten zuiden (aan de rechterkant) van de hoofingang van de Praagse Burcht, die één van de mooiste uitzichten in de stad biedt. Vanaf hier kun je uitkijken over Malá Strana – drinken in de grote koepel van de St. Nicolaaskerk, de mooie toren van de Onze-Lieve-Vrouw Victorious kerk en een waterval van woningen met prachtige rode daken – en nog verder, over de Vltava (Moldau), om de Oude Stad, de Nieuwe Stad en nog veel meer zien.

Een aantal bezienswaardigheden die de moeite waard zijn om te zoeken aan de horizon zijn de Žižkov Tv-toren (een lange, naaldachtige toren, die werd gebouwd in de jaren ‘80 en die – zoals mensen met een uitzonderlijk gezichtsvermogen wellicht opmerken – nu versierd is met een reeks kruipende, gezichtloze baby’s toegevoegd door kunstgrappenmaker David Černý), Vyšehrad (een historische kathedraal en de vestiging die eerder werd gebouwd dan de Praagse Burcht), de Kruittoren (een spectaculair gotisch bouwwerk dat ooit de hoofdingang was van de middeleeuwse ommuurde poorten) en nog veel meer. Je krijgt ook veel meer inzicht in waarom de Tsjechische hoofdstad vaak de ‘stad van duizend torens’ wordt genoemd.

2.  Ke Hradu naar Nerudova. Van het uitkijkpunt van de Praagse Burcht loop je de korte geplaveide straat Ke Hradu uit – ga aan het einde van grote trap simpelweg naar links en je bent in de drukke toeristische straat van Nerudova. Vernoemd naar de beroemde 19e-eeuwse dichter en journalist Jan Neruda – die een populaire verzameling korte verhalen schreef met de naam (in het Engels) ‘The Lesser Town Tales’ – in deze straat hebben in die tijd tientallen grote, Koninklijke processies plaatsgevonden, van Boheemse Koningen tot Heilige Romeinse keizers en communistische leiders die Nerudova doorliepen op weg naar de Praagse Burcht.

Het allereerste wat je zult zien als je in de straat bent, is een grote plaquette ter herinnering aan één van de donkerste incidenten van de stad. In 1948 marcheerden een grote groep studenten door de straat om te protesteren tegen het nieuwe communistische regime, maar werden tegemoet gekomen door een muur van gewapende politie die onmiddellijk begonnen aan te vallen en te slaan – een tragische voorbode voor de 40 jaren van onderdrukking die nog zouden komen. Het is een onthutsende introductie voor een normaal gesproken plezierige straat, maar een krachtige en belangrijke herinnering aan de voortdurende strijd voor vrijheid en hoeveel Praag is veranderd sinds de Fluwelen Revolutie.

3.  Verder door Nerudova. Als je verder door de straat loopt, zul je merken dat  Nerudova een aantrekkelijk assortiment aan kleine, oude herenhuizen herbergt, die nu grotendeels worden bezet door leuke souvenirwinkeltjes en gezellige restaurants – maar als je beter kijkt, zul je zien dat geen van de huizen nummers hebben. Want huisnummers zijn slechts een recente vernieuwing in Praag – ze werden pas in 1770 geïntroduceerd- en daarvoor werden gebouwen onderscheiden door borden boven de hoofdingang van huizen. Dus als je over deze oude weg loopt, zul je veel vreemde symbolen boven deuren tegenkomen die overeenkomen met de naam van het gebouw.

Bijvoorbeeld, op nummer 47 vind je een bordje met twee chagrijnig kijkende zonnetjes … en deze staat, erg voorspelbaar, bekend als ‘Het Huis van de twee zonnen’. Dit is ook de plek waar Jan Neruda het grootste deel van zijn leven woonde, totdat hij een paar deuren verderop in de straat ging wonen in het huis van de Drie Zwarte Adelaars. Loop verder door Nerudova en je zult vele andere indrukwekkende historische huisborden tegenkomen: het Huis van de rode leeuw (nr. 41), dat een rode leeuw afbeeldt met een gouden beker in zijn poot en dat het huis was van de kerkschilder Petr Brandl; het Huis van de gouden Leeuw (nr. 32), dat nu de thuisbasis is van een historische apotheek expositie; en het Huis van de drie violen (nr. 12), waar drie families van vioolbouwers leefden. En er zijn er nog meer … kijk of je de Huizen van de witte zwaan (nr. 49), de groene kreeft (nr. 43), de gouden hoefijzer (nr. 34) en de rode arend (nr. 6) kunt vinden.

Aan het einde van de straat zul jeeen aantal gebouwen zien, ontworpen door de bekende 18^e-eeuwse Italiaanse architect Giovanni Santini. Let vooral op Thun Hohenstein Palace (nr. 20), met de furieuze adelaars die de deur bewaken, en Morzin Palace (nr. 5) waar je een paar Moren ziet die het balkon op hun rug dragen. Dit zijn nu de Italiaanse en Roemeense ambassades.

4.  Malostranské Náměstí – Bovenste plein. Als je bij het einde van Nerudova komt, zul je zien dat de straat zich opent in het eerste deel van een groot plein: Malostranské Náměstí. Het plein wordt gedomineerd – en verdeeld – door de niet al te povere St. Nicolaaskerk, en het belangrijkste kenmerk van het ‘bovenste plein’, afgezien van enkele prachtige theaters en interessante musea, is natuurlijk de grote plaag zuil die buiten de ingang van de kerk staat.

En deze zuil onderscheidt zich om twee redenen. De eerste reden is dat het niet, zoals je misschien zult verwachten, een gedenkteken is voor slachtoffers van de pest, maar eerder een boodschap van dankbaarheid voor de overlevenden van de epidemie. De tweede reden, de bovenkant van het beeld is niet gereserveerd voor de Maagd Maria, wat gebruikelijk is voor dit soort zuilen. Maar in plaats daarvan heeft het beelden van de Heilige Drie-eenheid. Dit is een directe boodschap aan God.

Kijk nu even achter je en je zult een prachtig blauwcrème gebouw zien, genaamd Lichtenstein Palace (nr. 13). Dit is zeer belangrijk in de geschiedenis van de Tsjechische hoofdstad, want het was ooit het huis van Karel I, Prins van Lichtenstein. Ook wel bekend als ‘Bloederige Lichtenstein’, want het was de prins die de 27 Hussietenleiders van de Slag op de witte berg ter dood veroordeelde. Wellicht heb je wel al de 27 witte kruisen op het Oude Stadsplein gezien die de plaats markeren waar ze werden gedood, maar op deze plek werden ze veroordeeld – en dat wordt aangegeven door de 27 gietijzeren koppen gemonteerd op een rij van palen voor het huis. Sinds de 17e eeuw is het gebouw voor diverse doeleinden gebruikt- van een postkantoor tot een militaire kazerne – maar vandaag de dag is het de thuisbasis van de muziekschool van de Academy of Performing Arts … waardoor het een perfecte plaats is om uitstekende klassieke concerten te zien tegen een aantrekkelijke prijs!

5.  St. Nicholas kerk. Vanaf het bovenste plein is er slechts één logische plaats waar je vervolgens naartoe kunt gaan… in de St. Nicholas kerk. Een echt barok meesterwerk, en de perfecte tegenhanger van de gotische St. Vitus kathedraal die er boven uittorent. De katholieke kerk kwam in dienst na de nederlaag van de Hussieten in de Slag op de Witte Berg (1620). De belangrijkste naaf van de kerk werd gebouwd tussen 1703 en 1711 door Krzštof Dientzenhofer, terwijl de iconische koepel werd toegevoegd door zijn zoon Kilian Ignaz Dientzenhofer 25 jaar later, en de klokkentoren werd toegevoegd in de jaren 1750 door Kilián’s schoonzoon Anselmo Lurago . Dus dit prachtige gebouw was, in wezen, een familieproject. Het is de moeite waard om, tegen een additioneel bedrag, naar Lurago’s klokkentoren te gaan voor een prachtig uitzicht over Praag, maar ook om een fascinerende tentoonstelling te bekijken over de manier waarop de politie in communistische tijden de toren gebruikte om te spioneren op ‘subversieve elementen’, en buitenlandse ambassades.

Maar we gaan weer terug naar de naaf. Het eerste dat zal opvallen bij het betreden van de St. Nicolaas Kerk is de enorme fresco op het plafond: het beschrijft het leven van (je raadt het al!) St. Nicolas, en staat bekend als één van de grote schilderijen in heel Europa die nog op zijn originele plaats staat. En de rest van het interieur is niet minder indrukwekkend met een ongelooflijke collectie van beelden, fresco’s en zijaltaren die volzitten met goud en edele metalen. Je kunt ook naar het balkon gaan voor een nieuwe kijk op deze plaats.

Eén van de meest belangrijke redenen waarom de kerk bekend is geworden, is dat Wolfgang Amadeus Mozart hier graag op het orgel speelde – na zijn dood kwamen drommen lokale bewoners hier bijeen voor een spontane herdenking – en daarom zul je hier tijdens zomeravonden vaak muzikale voordrachten van Mozart kunnen horen. Als je nog een avondje vrij hebt in Praag dan moet je hier zeker naartoe gaan, deze voordrachten zijn altijd heel speciaal.

6.  Malostranské Náměstí – Onderste plein. Sla bij het verlaten van de kerk linksaf en loop de straat in die aan de zijkant ligt (deze is versierd met rijen uitstekende cafés en restaurants verscholen onder een zuilengalerij, die ideaal stops zijn voor de lunch), en je zult uitkomen in het ‘onderste plein’ van Malostranské Náměstí . De thuisbasis van een prachtige ongewone mix van renaissance en barokke architectuur – je kunt hier de twee verwoestende branden in de 16e eeuw voor bedanken – dit wordt het duidelijkst als je kijkt naar de contrasterende stijlen van de huisnummers 22 en 23. Je vindt hier ook aparte gebouwen die de beide architectonische stijlen combineren… vooral het gebouw tegenover het plein op de hoek van Tomášská street (Tomášská nr. 1), dat voorzien is van majestueuze bogen, ramen en sgraffito in Renaissancestijl, maar bekroond wordt door een opvallende barokke fronton.

7.  St. Thomas en St. Joseph. Als je de twee tramlijnen op het plein oversteekt en het plein via het oosten verlaat, op Letenská, passeer je twee van de mooiste, minder bekende kerken van Praag. Als eerste, en bijna onmiddellijk, kom je een klein steegje tegen dat aan de linkerkant ligt en naar de St. Thomas kerk leidt. Opgericht door de Orde der Augustijner Heremieten in 1285. Voor vele jaren maakte het deel uit van een groot kloostercomplex (met een brouwerij!) tot een grote barokke make-over door de Dientzenhofer clan tijdens het jaar 1720. Vandaag de dag is het de thuisbasis van één van de meest indrukwekkende koortribunen in de stad en bevat het kopieën van twee schilderijen van Rubens die aan weerszijden van  het hoofdaltaar hangen (voor het geval je niet naar de Nationale Galerij kunt gaan om de originelen te zien!)

Vervolgens ligt er een paar stappen verderop in Letenská nog een zijstraat naar rechts (Josefská) die je naar de St. Joseph Kerk brengt. De lange en sierlijke gevel, die Nederlandse en Italiaanse elementen combineert, wordt geëvenaard door het mooie witte marmeren interieur met gouden zijaltaren en hoge pilaren.

8.  De Wallenstein tuinen en het paleis. Loop verder door Letenská – maar wees voorzichtig want de trottoirs zijn smal, en auto’s en trams die veel ruimte in beslag nemen, vertragen niet voor voetgangers – en al snel sta je voor de onopvallende ingang van de indrukwekkende Wallenstein tuinen. En, tenzij je er in de winter bent, kun je deze open duwen om in één van Europa’s meest majestueuze, en verborgen, stadsparken te wandelen.

Deze 17^e-eeuwse officiële tuinen, een echte ego oppepper van de militaire commandant Albrecht van Wallenstein, bieden alles wat je je maar kunt wensen, waaronder aangelegde gazons, gebeeldhouwde planten, sierlijke fonteinen, spelonkmuren… zelfs een grote volière (die de thuisbasis is van een prachtige collectie uilen). Er staat hier ook een bijzonder beeldhouwwerk, al is het een kopie van de originele versie die was gestolen door de Zweden in 1648 (toen, recentelijk, de Tsjechen officieel aan Zweden vroegen om het terug te geven, lachten ze gewoon en weigerden ze dit). De westzijde van de tuinen worden gedomineerd door de ‘sala terrena’ met drie enorme bogen, waar in de zomer concerten worden gehouden … alsof dit de ingang van het paleis zelf is.

In lijn met de rest van Malá Strana is het Wallenstein Paleis een echte mix van Renaissance en Barokke architectuurstijlen. Het is ook enorm groot – Abrecht sloopte 23 huizen om plaats te maken voor dit project, die hij wilde laten wedijveren met de Praagse Burcht, en hij trok de beste architecten van Italië aan om het huis te ontwerpen en bouwen. Vervolgens, ondanks het ontbreken van permanente bewoners, huurde hij 700 werknemers in om het te onderhouden! Vandaag de dag wordt het paleis beter benut als de administratieve kantoren van het Tsjechische parlement.

9.  Het Kafka museum. Als je het Wallenstein paleis hebt gezien, verlaat je de tuinen zoals je gekomen bent en vervolg je Letenská totdat je bij een kruispunt komt. Hier ga je naar rechts naar U Ležického Semináře en, als de straat bij een splitsing komt, hou je links aan naar Cihelná. Dit leidt je naar het geweldige Kafka museum.

Franz Kafka, waarschijnlijk de beroemdste literaire figuur van de Tsjechische Republiek, werd geboren in 1883 in een huis aan het Oude Stadsplein van Praag en woonde voor het grootste deel van zijn leven in de stad – dus het is geen verrassing dat er een museum gewijd is aan zijn leven en werk. Wat wel verrassend is dat het pas in 2005 geopend werd.

Het museum toont een grote variëteit aan interessante tentoonstellingen die gerelateerd zijn aan Kafka, waaronder een aantal eerste edities van zijn boeken, een overvloed van notities en manuscripten, veel persoonlijke bezittingen (waaronder brieven, dagboeken, foto’s en tekeningen) en de eigenaardige audiovisuele tentoonstelling. Maar in werkelijkheid komen hier helemaal niet veel mensen voor Kafka – ze komen om het absurde beeld op de binnenplaats te zien van David Černý. Toen het museum werd geopend, installeerde de artiest (die ook bekend is om de kruipende baby’s op de Žižkov tv-toren en het dode paard in Palác Lucerna) een sculptuur van twee mannen vrolijk urinerend in een plas in de vorm van de Tsjechische Republiek – en het is enorme populair. Waarom? Nou, kijk maar eens rond en je zult een mobiel telefoonnummer vinden …. zend er een tekstbericht naartoe en het standbeeld zal het voor je uitschrijven met ‘urine’.

10.  Kafka Museum naar de Karelsbrug. Nadat je uren met de fontein hebt gespeeld, wandel je de binnenplaats van het Kafka museum uit en sla je rechtsaf in U Ležického Semináře. Als je verder wandelt, zoek dan naar Shakespeare a Synové (nr. 10), één van de beste Engelstalige boekwinkels in Praag – de perfecte plek om iets te kopen, van een handige reisgids tot de nieuwste Mills & Boon! Als je bij het einde van de straat komt, kom je bij een splitsing in de weg en zie je de Karelsbrug recht voor je. Dit is, helaas, het einde van de wandeling.

Vanaf dit punt heb je eigenlijk drie opties: sla linksaf naar Na Kampě en loop onder de Karelsbrug, die je naar het beginpunt van de ‘Rivieroever wandeling’ brengt; neem de trap naar boven naar de brug en start met de ‘Karelsbrug naar Oude Stadsplein wandeling‘; of ga terug via Ležického Semináře naar Malostranske Náměstí, waar je een metro of tram kunt nemen die je naar alle plekken in de stad kan brengen.

Wat je ook besluit te doen, we hopen dat je genoten hebt van je korte wandeling in Malá Strana. En we hopen dat je het ermee eens bent dat het op geen enkele wijze een ‚Kleinere Stad’ is.