Μια Αρχική Παρουσίαση της Πράγας
Η Πράγα βρίσκεται στην καρδιά της Ευρώπης – ίσως λίγο πιο βόρεια ή πιο δυτικά από την εντύπωση που έχουν στο νου τους οι περισσότεροι – ακριβώς πάνω στις όχθες του ποταμού Μολδάβα. Η τοποθεσία αυτή επιλέχθηκε τόσο για το στρατηγικό πλεονέκτημά της, όσο και για την ηρεμία και γαλήνη της περιοχής. Η διάσημη παλιά πόλη βρίσκεται μέσα σε μία “λεκάνη” η οποία σχηματίζεται από τους γύρω λόφους.
Ενώ η Πράγα δεν αποτελούσε σημαντικό τουριστικό προορισμό ως το 1989, όταν έπεσε το κομμουνιστικό καθεστώς, σήμερα είναι από τις πιο πολυσύχναστες τουριστικές πόλεις όλης της Ευρώπης.
Ελάχιστοι τουριστικοί προορισμοί διαθέτουν τη γοητεία εκείνη που θα κάνει ακόμη και τον έμπειρο και πολυταξιδεμένο τουρίστα να σταματήσει και να θαυμάσει ένα μέρος. Επίσης ελάχιστοι είναι εκείνοι οι προορισμοί που τα μουσεία τους ή οι γκαλερί τους δεν είναι επαρκή προκειμένου να αποδώσουν την πραγματική ιστορία και πολιτισμική αξία του τόπου. Και όμως η Πράγα ανήκει ακριβώς σ’ αυτή τη κατηγορία τουριστικών προορισμών. Χωρίς να έχει καταστραφεί ποτέ από πόλεμο, η χιλιετής ιστορία της πόλης είναι χαραγμένη στην ίδια την ύπαρξή της. Τα διάφορα αξιοθέατα είναι πραγματικά απαράμιλλης ομορφιάς, ενώ έχουν μια ιδιαίτερη προσωπικότητα που προέρχεται από την ίδια την ταυτότητα της πόλης και το πως εξελίχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες πρωτεύουσες της Ευρώπης. Εδώ και αρκετούς αιώνες η Πράγα αποτελεί το μέρος με τα περισσότερα κάστρα σε όλη τη Βοημία.
Κατά το Μεσαίωνα η Πράγα απέκτησε μεγάλο κύρος εξ’ αιτίας του ό,τι ήταν η πρωτεύουσα του Καρόλου του Τέταρτου. Ο Κάρολος ο Τέταρτος ήταν ένας Αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ο οποίος ανακηρύχθηκε σε Άγιο και κυβέρνησε, την εποχή εκείνη, το μεγαλύτερο κομμάτι της Δυτικής Ευρώπης. Κατά τα τέλη του 16ου – αρχές 17ου αιώνα, η Πράγα αποτέλεσε την έδρα για την Αυλή των Αψβούργων, ενώ το 1918 επιλέχθηκε ως πρωτεύουσα για μια νέα ανεξάρτητη χώρα – την Τσεχοσλοβακία. Το κομμουνιστικό καθεστώς ανέλαβε την διακυβέρνηση τις πόλης το 1948, όμως έπεσε το 1989 κατά τη “Βελούδινη Επανάσταση” η οποία είχε ως κέντρο την Πράγα. Το 1992, Σλοβάκοι και Τσέχοι αποφάσισαν να χωρίσουν τους δρόμους τους, και έτσι η Πράγα ανακηρύχθηκε ως πρωτεύουσα της νεοσύστατης Δημοκρατίας της Τσεχίας.
Η Πράγα πάντα ήταν, και εξακολουθεί να είναι, μια πόλη αντιθέσεων. Είναι φημισμένη για τα περιβόητα έργα τέχνης που φτιάχτηκαν παλαιότερα αλλά και που συνεχίζονται να δημιουργούνται στις ημέρες μας. Σε αυτά τα έργα περιλαμβάνονται η ζωγραφική, η γλυπτική, η λογοτεχνία, η μουσική, το σχέδιο και η αρχιτεκτονική. Όμως, ταυτόχρονα, η Πράγα είναι γνωστή για το πλούσιο φαγητό της, τη μπύρα της αλλά και την εμπορική τουριστική βιομηχανία της. Η Πράγα είναι επίσης μια πόλη εξεγέρσεων και διαδηλώσεων, συνηθισμένη στο να προβάλει τις κοινές πεποιθήσεις της. Από τους Χουσίτες του 15ου αιώνα που εναντιώθηκαν στην ηγεμονία της Καθολικής Εκκλησίας, μέχρι τον αγώνα κατά του κομμουνισμού το 1968 και το 1989 – όταν η προσπάθεια στέφθηκε με επιτυχία.
Παρ’ όλα αυτά, η πόλη έχει υποδεχτεί τον καταναλωτισμό με ενθουσιασμό, κάτι που είναι προφανές από τον ρυθμό με τον οποίο κατασκευάζονται νέα, περίτεχνα εμπορικά κέντρα. Μερικές φορές μάλιστα, μπορεί κάποιος να θεωρήσει ότι ο νέος αυτός χαρακτήρας που αναδύεται στην πόλη έχει αντιγράψει αρκετά στοιχεία από τον εμπορικό κόσμο της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου. Όμως, όλο αυτό καθιστά την Πράγα πιο ελκυστική, αφού έτσι υπάρχει κάτι για να ικανοποιήσει τον καθένα. Αυτό βέβαια ισχύει εφόσον κοιτάξετε και λίγο παραπέρα από τα συνηθισμένα τουριστικά μέρη όπως η Πλατεία της Παλιάς Πόλης και το Κάστρο. Ένας πολύ καλός τρόπος για να ζήσετε την εμπειρία της Πράγας είναι να περπατήσετε στους πλακόστρωτους δρόμους της θαυμάζοντας την πανέμορφη αρχιτεκτονική της, τα κτίρια και τις εκκλησίες που χαρακτηρίζουν την κάθε της διαδρομή.
Δεν είναι τυχαίο ότι στο τμήμα Παγκόσμιας Πολιτισμικής Κληρονομιάς της UNESCO υπάρχουν καταγεγραμμένα 860 εκτάρια γης ως μέρη της πόλης όπου υπάρχει σημαντικότατη πολιτισμική κληρονομιά και ιστορική παράδοση. Η ιστορία της πόλης εκτείνεται προς τα πίσω σχεδόν δύο χιλιετίες αφού εδραιώθηκε γύρω στο 200 π.Χ. από τους Κέλτες. Κατά συνέπεια οι τουρίστες μπορούν να επισκέπτονται αξιοθέατα που χρονολογικά κυμαίνονται από την εποχή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ως την εποχή του κομμουνισμού.
Υπάρχουν επίσης πολλά εστιατόρια στα οποία μπορεί κάποιος να γευματίσει, αλλά και πολλά πολιτισμικά γεγονότα για να συμμετέχει. Οι τουρίστες μπορούν να απολαύσουν από όπερα και κονσέρτα κλασικής μουσικής, μέχρι διασκέδαση στα κλαμπ της πόλης. Οι τιμές για ένα γεύμα ή δείπνο στην Πράγα είναι λογικά ανταγωνιστικές. Μην ξεχάσετε επίσης να δοκιμάσετε την περίφημη Τσέχικη μπύρα για να συνοδέψει το φαγητό σας.
Η πόλη με τα 100 Καμπαναριά
Το αρχιτεκτονικό μωσαϊκό της Πράγας εκτείνεται σχεδόν σε κάθε κύριο Ευρωπαϊκό αρχιτεκτονικό ρυθμό, με εξαιρετικά παραδείγματα της Γοτθικής, Ρομανικής, Μπαρόκ, Αναγεννησιακής, Σύγχρονης αλλά και Αρτ Νουβό τέχνης, τα οποία έχουν ενσωματωθεί στα κτίρια όλης της πόλης. Κάθε πρόσοψη εμφανίζει το έργο ενός μεγάλου ζωγράφου ή γλύπτη, ενώ πίσω από αυτές τις προσόψεις έχουν δουλέψει οι μεγαλύτεροι και πιο διάσημοι Ευρωπαίοι μουσικοί, συμπεριλαμβανομένων των Ντβόρζακ, Σμέτανα και Μότσαρτ. Είναι σημαντικό ίσως να σημειωθεί ότι ένας λόγος για τον οποίο αυτού του είδους η τέχνη προκαλεί τέτοια θετική εντύπωση είναι ότι υπάρχουν καλλιτεχνικές επιρροές από το θρησκευτικό και το πολιτικό πεδίο οι οποίες εκφράζονται μέσα από τα αρχιτεκτονικά σχέδια.
Η πρώτη θέση πρέπει δικαιωματικά να απονεμηθεί στο Κάστρο της Πράγας το οποίο αποτέλεσε τον κόμβο της αριστοκρατικής εξουσίας κατά το Μεσαίωνα. Το κάστρο βρίσκεται στη κορυφή μιας χαμηλής πλαγιάς, με εκπληκτική θέα προς την πόλη. Μέσω της Βασιλικής χρηματοδότησης μπόρεσε να δημιουργηθεί μια αριστοκρατική αυλή που προσέλκυσε πολλούς πλούσιους και ισχυρούς ανθρώπους. Αυτοί ξόδευαν κυριολεκτικά ολόκληρες περιουσίες προκειμένου να κατασκευάσουν θερινά παλάτια και πολυτελείς επαύλεις χρησιμοποιώντας τους καλύτερους τεχνίτες που υπήρχαν διαθέσιμοι εκείνη την εποχή. Όμως και ο κλήρος έπαιξε το ρόλο του αν και οι περιστάσεις ήταν σχετικά περίπλοκες: Εκείνη την εποχή η Βοημία ήταν ένα τεράστιο πεδίο μάχης ανάμεσα στους ρεφορμιστές της εκκλησίας και τους Καθολικούς παρτιζάνους. Ο ασύλληπτος αριθμός εξαιρετικών εκκλησιών, καθεδρικών ναών, γυναικείων και ανδρικών μοναστηριών, και παρεκκλησίων που κατασκευάστηκαν τότε αντικατοπτρίζει απλά την ένταση της θρησκευτικής διαμάχης που κατέληξε σε θρίαμβο των Καθολικών. Γι’ αυτό ακριβώς και η Πράγα πήρε το χαρακτηριστικό όνομα “η πόλη με τα 100 καμπαναριά”.
Αυτές οι κατασκευαστικές φάσεις καθώς και οι ανακατασκευές έχουν δημιουργήσει σταδιακά ένα από τα πιο εκπληκτικά αστικά τοπία σε όλη την Ευρώπη. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η πόλη φαίνεται εξαιρετικά γραφική ιδιαίτερα τις ζεστές καλοκαιρινές ημέρες. Το ίδιο μαγική φαίνεται και όταν την αντικρίζει κανείς με τις χάλκινες αποχρώσεις του φθινοπώρου ή όταν είναι καλυμμένη με τις άσπρες νυφάδες του χιονιού τον χειμώνα. Τη νύχτα είναι εξίσου εντυπωσιακή με τις αντανακλάσεις του ποταμού Μολδάβα, αλλά και τον φωτισμό των κτιρίων από την χαρακτηριστική λάμψη που έχουν τα φώτα του δρόμου.
Πολιτισμός, Αναψυχή και Τέχνη
Η πάροδος εκατοντάδων χρόνων με υψηλού επιπέδου κάθε μορφής τέχνης, όπως θέατρο, ζωγραφική και μουσική έχουν οδηγήσει σε μια κοινωνία η οποία είναι εκλεπτυσμένη και πολιτισμικά καλλιεργημένη. Οι πολίτες της Πράγας εκτιμούν τις γκαλερί και τα θέατρά τους στον ίδιο βαθμό όπως οι τουρίστες, απολαμβάνοντας την αίγλη των καλλιτεχνικών κοσμημάτων της εποχής των Αψβούργων, αλλά και τις επιφανείς καλλιτεχνικές καινοτομίες που χαρακτήρισαν την ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης κατά τον 19ο αιώνα. Οι τιμές των εισιτηρίων για τα κονσέρτα, αλλά και τις άλλες παραστάσεις που υπάρχουν στην πόλη, είναι αρκετά ανταγωνιστικές σε σχέση με άλλες χώρες. Αυτό επιτρέπει στον κόσμο (τόσο σε τουρίστες, όσο και σε ντόπιους), ανεξαρτήτως κοινωνικού υποβάθρου, να απολαμβάνει την πλούσια πολιτισμική σκηνή της Πράγας.
Παρ’ όλα αυτά, η υψηλή καλλιτεχνική κριτική της διανόησης δεν είναι πάντα το κυρίαρχο στοιχείο. Η Τσεχία είναι ανάμεσα στους μεγαλύτερους παραγωγούς μπύρας στον κόσμο με αποτέλεσμα πολλοί να καταναλώνουν σημαντικές ποσότητες στις διάφορες μπυραρίες της πόλης, είτε στα διάφορα γεμάτα καπνό μπαρ που παίζουν τζαζ και ροκ. Η κουλτούρα της καφετέριας η οποία επηρέασε στο παρελθόν πολλούς καλλιτέχνες της πόλης, από τον Χάβελ ως τον Κάφκα, σήμερα αποτελεί απλά ιστορική ανάμνηση. Έτσι είναι πολύ πιο πιθανό να συναντήσετε ανθρώπους να τρώνε παγωτό, να παίρνουν καθαρό αέρα σε ένα από τα πολυάριθμα πάρκα της πόλης, ή ακόμα και να κάνουν βόλτες στους δρόμους με ένα αυτοκίνητο Skoda Τσέχικης κατασκευής, από το να κάθονται και να φιλοσοφούν στις καφετέριες – όπως συνέβαινε παλαιότερα.
Μια Σύγχρονη Πόλη
Από το 1989 πολλά έχουν αλλάξει αναφορικά με την Πράγα και τους κατοίκους της. Οι μικρότερες ηλικίες μεγάλωσαν με τις ίδιες ελευθερίες με τις οποίες μεγάλωναν τα παιδιά στον δυτικό κόσμο. Σε κάποιους μάλιστα τομείς η Πράγα δεν διαφέρει σημαντικά από άλλες μεγάλες Ευρωπαϊκές πόλεις. Η πόλη είναι τώρα γεμάτη με αλυσίδες ένδυσης από ξένες φίρμες οι οποίες πουλάνε τα ίδια προϊόντα σε Παρίσι, Μιλάνο και Λονδίνο. Σε γενικές γραμμές, όλοι έχουν κινητό τηλέφωνο, οι πωλήσεις σε CD δείχνουν ότι ο κόσμος ακούει λίγο-πολύ τα ίδια συγκροτήματα που ακούγονται παγκοσμίως, ενώ υπάρχει και αρκετά ανεπτυγμένη εγχώρια σκηνή για ροκ και ποπ μουσική.
Η οικονομία της Τσεχίας έχει επωφεληθεί ιδιαίτερα από την αύξηση των τουριστικών αφίξεων μετά την Βελούδινη Επανάσταση. Κατά συνέπεια, πολλά ιστορικά κτίρια έχουν αναπαλαιωθεί και ανακαινισθεί σε μεγάλο βαθμό. Δυστυχώς όμως, μερικές από αυτές τις ανακαινίσεις δεν έγιναν με την κατάλληλη ευαισθησία με αποτέλεσμα να χαθεί η αυθεντική ταυτότητα των κτιρίων. Έτσι, ένα μέρος της πόλης κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα θεματικό πάρκο το οποίο θα μοιάζει στις πόλεις της Κεντρικής Ευρώπης. Μέσα στην πόλη, είναι δύσκολο να μη συναντήσετε άλλους τουρίστες, είτε αυτοί βρίσκονται εκεί για το μήνα του μέλιτος, ή απλά περπατάνε στα δρομάκια κρατώντας ο ένας το χέρι του άλλου. Κάποιοι άλλοι είναι μαθητές ή φοιτητές που βρίσκονται σε Ευρωπαϊκή εκδρομή χαμηλού κόστους, είτε είναι ακόμα και ολόκληρα γκρουπ τουριστών οι οποίοι βηματίζουν ολόγυρα στη πλατεία της πόλης.
Παρ’ όλα αυτά, η Πράγα εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο γραφικά και ενδιαφέροντα μέρη που μπορεί να επισκεφθεί κάποιος στην Ευρώπη. Με λίγη προσπάθεια, όλοι μπορούν να βρουν ήσυχες γωνιές ή ακόμα και ολόκληρες ήσυχες συνοικίες – αρκεί να είναι αποφασισμένοι να ψάξουν. Το γεγονός ότι η πόλη μπορεί να ικανοποιήσει τόσες διαφορετικές απαιτήσεις από ένα τόσο μεγάλο εύρος κοσμοπολίτικων ομάδων, ουσιαστικά είναι μια απόδειξη για την ικανότητα της Πράγας να διατηρεί τη μεγάλη ποικιλία των θησαυρών της.